Συρράκο. Η αποτίμηση ενός καταπληκτικού διήμερου συνεδρίου

Κατάμεστο το Συνεδριακό Κέντρο Συρράκου "Κ. Κρυστάλλης"

Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθη το διήμερο επιστημονικό συνέδριο στο Συρράκο.

Συγκινητικές στιγμές απο την παρουσία απογόνων Κρητών εθελοντών οπλαρχηγών στα εκατόχρονα της απελευθέρωσης της περιοχής

Πλούσιο φωτορεπορτάζ απ' το Συνέδριο

Γράφει ο Βασίλης Κίστης

Πάντα σ’ ένα επιστημονικό συνέδριο ακούς ενδιαφέρουσες εισηγήσεις από ανθρώπους που ασχολούνται με την έρευνα. Πολύ περισσότερο όταν οι εισηγητές αυτοί προέρχονται και από την Πανεπιστημιακή Κοινότητα και είναι μελετητές της ιστορίας , κουλτούρας και του παραδοσιακού πολιτισμού ενός τόπου.

Η κατάθεση στεφάνου απ' τους απογόνους Κρητών οπλαρχηγών

Αυτό όμως που συνέβη στο Συρράκο ξεπέρασε τις προσδοκίες όλων των παρευρισκομένων. Και αυτό γιατί παρουσιάστηκαν εισηγήσεις εμπεριστατωμένες και τεκμηριωμένες στο μεγαλύτερο μέρος τους που αφορούσαν την κοινωνική ζωή και την ανάπτυξη για τις περιοχές του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων δυτικά των Χρούσια – Καλαρρύτικου – Αράχθου και κατά κύριο λόγο το Συρράκο.

Αυτό το διήμερο Συνέδριο που διοργανώθηκε απ’ τον...Οργανισμό Πολιτισμού Νεολαίας και Άθλησης του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων, επί τη ευκαιρία των 100 χρόνων απ’ την απελευθέρωση περιοχών του Δήμου, διεξήχθη το περασμένο Σαββατοκύριακο 21 και 22 Ιουλίου με θέμα «ΣΥΡΡΑΚΟ: Μελετώντας την παρουσία του στον χρόνο και τον χώρο».

Ήταν μια συνάντηση ,όπου ο επιστημονικός λόγος συναντήθηκε με τη συγκίνηση. Ακουστήκανε πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις από πολλούς επιστήμονες για πολλές πλευρές της Συρρακιώτικης ιστορίας και πολιτισμού (οδικό δίκτυο, θρησκευτικοί θησαυροί, γλώσσα, εμπόριο, κτηνοτροφία, σχέσεις με όμορες κοινότητες, κ.λπ.). Παράλληλα όμως, δόθηκε το έναυσμα απ’ τους ομιλητές προς τους παρευρισκόμενους να συνειδητοποιήσουν ακόμη καλύτερα το δέος που προκαλούσαν τα επιτεύγματα των Συρρακιωτών προγόνων μας.

Τα εγγόνια των Καπεταναίων μπροστά απ' την πλάκα των ηρώων

Γιώργος Γαλάνης, Μανώλης Καλογερής, Σταύρος Πολέντας

Στο συνέδριο παρέστησαν οι απόγονοι των Κρητικών οπλαρχηγών (Γιάννη Καλογερή, Σήφη Αναγνωστάκη, Γιώργο Γαλάνη, Σταυριανό Πολέντα), που αγωνίστηκαν με τα εθελοντικά τους σώματα Κρητών μαχητών στην  πρώτη γραμμή για την απελευθέρωση του Συρράκου και γενικότερα όλης της περιοχής.

Οι νεότεροι Συρρακιώτες απέδωσαν φόρο τιμής στη μνήμη τους. Ήταν μεγάλη η συγκίνηση που ξανάσμιξαν οι Συρρακιώτες με τους Κρητικούς απογόνους των οπλαρχηγών. Κατέθεσαν δε στεφάνια στο μνημείο των ηρώων του Συρράκου μετά την τέλεση τρισάγιου, για να τιμήσουν τα ιερά χώματα που πολέμησαν οι πρόγονοί τους.

Ο Νικόλαος Παπαδάκης

Τους φιλοξενούμενους του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων από την Κρήτη συνόδευσε ο Νικόλαος Παπαδάκης, διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος"(εδρεύει στα Χανιά της Κρήτης), που στην εισήγησή του στο συνέδριο ανέλυσε την συμβολή των Κρητών στην απελευθέρωση της Ηπείρου και παρέθεσε άγνωστες πτυχές (για μας τους Ηπειρώτες) απ’ την ζωή και την δράση   των μεγάλων Κρητών Καπεταναίων. Μεγάλη η τιμή.

Στην έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου παρέστη και απηύθυνε χαιρετισμό ο Δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων Γιάννης Σεντελές.
Χαιρετισμό απηύθυνε και ο αντιπρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού Άθλησης και Παιδικής Μέριμνας Σπύρος Νταλαούτης.
Παρόντες επίσης ο αντιδήμαρχος  Χρ. Σκαμνέλος, ο εκπρόσωπος της Τ.Κ. Συρράκου Ν. Γκίζας και η δημοτική σύμβουλος Ράνια Σόντη. Επίσης παρέστη ο πρώην πρόεδρος της Κοινότητος Συρράκου Γιάννης Αργύρης καθώς και οι πρόεδροι όλων των Συνδέσμων Συρρακιωτών.

Ο Δημήτρης Ψυχογιός

Σημαντικές  παρουσίες στο συνέδριο  ήταν αυτές του Δημήτρη Ψυχογιού (καθηγητή Κοινωνιολογίας  Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών - δημοσιογράφος εφημερίδας  ¨Το Βήμα¨. και της Ρωξάνης Καυταντζόγλου (Δ/ντριας ερευνών του Ε.Κ.Κ.Ε).. Ήταν μέλη της ερευνητικής ομάδας που ανέβηκε στο Συρράκο το 1983. Ήταν οι πρώτοι που έφεραν το Συρράκο στο επιστημονικό προσκήνιο. Αναπόφευκτη λοιπόν η συγκίνηση τόσο για τους ίδιους, που προσπαθούσαν να εντοπίσουν το παλιό Συρράκο, μέσα από τις αλλαγές, όσο και για τους Συρρακιώτες εκείνους που τους γνώρισαν ή τους συμπαραστάθηκαν τότε.

Απ' τους οργανωτές του συνεδρίου και εισηγητής Ευάγγελος Γρ. Αυδίκος

Ο Συρρακιώτης Πανεπιστημιακός καθηγητής Λαογραφίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ευάγγελος Γρ. Αυδίκος, παρουσίασε μια σειρά δημοσιεύσεων της εποχής στον Ελληνικό και Ευρωπαϊκό τύπο, αναδεικνύοντας έτσι την ιστορική σημασία για όλο τον κόσμο, της απελευθέρωσης της κωμοπόλεως τότε του Συρράκου, καθιστώντας το παράλληλα «διάσημο» στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής του 1912.

Ο Χρήστος Μεράντζας

Απολαυστικός στην εισήγησή του και ο Τζουμερκιώτης Χρήστος Μεράντζας (λέκτορας Ιστορίας των Πολιτισμών Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας), ο οποίος μελετώντας τον θρησκευτικό θησαυρό του Συρράκου μέσα απ’ την εισήγησή του οριοθέτησε την καλλιτεχνική, θρησκευτική και κοσμική παραγωγή του Συρράκου , ενώ παράλληλα «δεσμεύτηκε» για την διεξαγωγή συνεδρίου για τον θρησκευτικό πλούτο του Συρράκου το επόμενο καλοκαίρι.

Ο Γιάννης Πίκουλας

Μια εξίσου σημαντική και άκρως ενδιαφέρουσα εισήγηση ήταν και αυτή του Γιάννη Πίκουλα (εκλεγμένου καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), όπου ανέλυσε τους  ατέρμονες ορίζοντες του Συρράκου. Με έναν εμπεριστατωμένο παλαιό χάρτη της περιοχής, εξήγησε το οδικό δίκτυο της ορεινής κοινότητας του Συρράκου.  Εξήγησε επίσης το δίκτυο μουλαρόδρομων και μονοπατιών, τις διαφορές τους, (οι μουλαρόδρομοι είναι πιο φαρδιοί, πάνε από πιο μαλακά μέρη, ενώ τα μονοπάτια πιο στενά, πάνε παντού, προορίζονται μόνο για ανθρώπους, άντε και κανένα γαϊδουράκι, ‘βοηθητικό υποζύγιο’, όχι φορτωμένο πολύ βαριά. «Νομίζω ότι περπατάει τα μέρη που περιγράφει» δήλωσε μια ακροάτρια του συνεδρίου η Άννα Δαμιανίδου.

Ο Ηλίας Γκαρτζονίκας

Ο Συρρακιώτης Ηλίας Γκαρτζονίκας (καθηγητής Φυσικής Αγωγής, τηλεοπτικός παραγωγός εκπομπών Λαϊκού Πολιτισμού) με μια παρουσίαση από video επιλογής του από την τετράωρη τηλεοπτική του εκπομπή ΕΝ ΧΟΡΩ με θέμα «ΣΥΡΡΑΚΟ: ΠΕΤΡΑ-ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΦΩΣ» παρουσίασε το Συρράκο μέσα από την εικόνα και τον λόγο στο χώρο και στο χρόνο. Ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή απετέλεσε το video με την αείμνηστη Συρρακιώτισα Ερμηνεία Φωτιάδου, όπου με γλαφυρό τρόπο εξηγούσε για μια ακόμη φορά πως «ο Συρρακιώτης πάντα ξεκινούσε για να μεγαλουργήσει στο εξωτερικό, όχι με το σακίδιο του πένητα, αλλά με την βακτηρία του οδοιπόρου».

Ο Σπύρος Νταλαούτης

Ο αντιπρόεδρος του οργανισμού του Δήμου που διοργάνωσε το συνέδριο κος Σπ. Νταλαούτης παρουσίασε τις σχέσεις του Συρράκου με την ευρύτερη περιοχή στηριζόμενος σε νέα στοιχεία που αποκόμισε μελετώντας τα αρχεία του Συρρακιώτη πολιτικού Ιωάννη Κωλέττη, της Κοινότητος Συρράκου αλλά και από την προφορική μαρτυρία που παραδοσιακά μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.

Η Μαρία Μαγκλάρα

Η υποψήφια διδάκτωρ Κοινωνιογλωσσολογίας Πανεπιστημίου King’s College London, Συρρακιώτισα Μαρία Μαγκλάρα σε μια εξίσου καταπληκτική εισήγηση έκανε λόγο για τον γλωσσικό θάνατο της Βλάχικης γλώσσας στηριζόμενη σε παλαιότερη έρευνά της σε Βλάχους της περιοχής , αναδεικνύοντας έτσι και την βλάχικη γλωσσική ποικιλία στο Συρράκο.

Ο Ηλίας Σκουλίδας

Τέλος εξίσου σημαντικές ήταν οι εισηγήσεις τόσο του Ηλία Σκουλίδα επίκουρου καθηγητή Ιστορίας ΤΕΙ με θέμα: « Όψεις του δημόσιου λόγου για το Συρράκο τέλη 19^ου αιώνα –αρχές 20^ου αιώνα», του καθηγητή Παιδαγωγικού τμήματος Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Λάκη Παπαϊωάννου για τους Συρρακιώτες εμπόρους του 19^ου αι., όσο και της Συρρακιώτισας Ελευθερίας Γκαρτζονίκα, (διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών- Σχολική Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής) με θέμα: «Συρράκο και Συρρακιώτες στην μεταπολεμική περίοδο».

Οι εισηγήσεις όλου του Συνεδρίου θα τυπωθούν σε έκδοση απ’ τον Οργανισμό Πολιτισμού, Άθλησης και Παιδικής Μέριμνας του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων και θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2012

Το συνέδριο ολοκλήρωσε τις εργασίες του με απόλυτη επιτυχία και με την αίσθηση ότι όσοι συμμετείχαν παρέστησαν μάρτυρες στην απόδοση τιμής στη μνήμη και την ιστορία του τόπου αλλά και στη δέσμευση ότι το μέλλον τους χρειάζεται όλους.